HELLEN (BÜYÜK İSKENDER ) DÖNEMİ

HELLEN (BÜYÜK İSKENDER ) DÖNEMİ

MÖ. VII. yy. da Yunanistan'ın kuzeyinde kurulan Makedonya Devleti, II. Philip döneminde Balkanların büyük bir kısmını ve Yunan şehir devletlerini egemenliği altına alarak Hellen birliğini kurmuştur.

Doğu (Asya) seferi: Makedonyalı Philip'in oğlu Büyük İskender ı İskender, İyonya şehir devletlerini Pers istilasından kurtarmak için M.Ö. 334 yılında Doğu (Asya) seferine çıkar.

Temel Nedeni: Büyük İskender'in tek dünya devleti kurmak

Seferin Sonuçları:

1)        Anadolu, İran, Mezopotamya ve Mısır ele geçirilerek Persler'e son verilmiştir. MÖ: 331 yılında Gavgamela savaşında Pers kralı Darius’u üçüncü kez yenerek Anadolu, Suriye, Mısır ve İran’a hâkim oldu.

2)        Mısır'a geçerek İskenderiye şehrini kurdu,

3)        Hayber'i geçip Hindistan'a ulaştı. MÖ: 327 yılında Hindistan seferine çıkıp, Pencap bölgesine kadar olan yerleri ele geçirdi.

4)        Ordunun geri dönmek istemesi ile seferi yarıda bıraktı.

5)        Doğu ve batı kültürünün karışmasıyla "Hellenizm" doğmuştur.

6)        Doğu - Batı ticareti ve kültürel etkileşimi artmıştır.

7)        Önemli kültür ve ticaret merkezleri kurulmuştur, (İskenderiye, İskenderun)

8)        Doğu'nun dini anlayışından etkilenilmiştir.(rahip-kral)Doğudaki Tanrı- Kral anlayışı benimsenmiş

9)        Demokrasiden dönülmüştür.

İskender MÖ: 323 yılında Babil’de öldü. Büyük İskender’in ölümü üzerine ülke, komutanları arasında bölüşüldü. Buna göre;

1)        Mısır'da- Ptolemeler Krallığı (MÖ 231–30) 

2)        Avrupa’da  (Makedonya'da) Antigonitler (Makedonya) Krallığı kuruldu. (MÖ 279–168)

3)        Asya’da (Trakya- Batı Anadolu ve Hindistan arasında) Selevkoslar Krallığı (MÖ 321–64). Bu krallığın yıkılmasından sonra küçük krallıklar kuruldu. Bunların başlıcaları;

a)        Bitinya Krallığı: Kuzeybatı Anadolu'da

b)        Pontus Krallığı: Karadeniz’in güney kıyılarında

c)         Kapadokya Krallığı: Orta Anadolu’da

d)        Bergama Krallığı: Batı Anadolu'da kurulmuştur.

Bergama ve Bitinya Krallıkları Yunan, Pontus Krallığı da doğu uygarlıklarının temsilcisi olmuştur.

Bunların en önemlisi Bergama krallığıdır. Bergama, Asklepeion Sağlık Merkezi ve 200.000 cilt kitaba sahip kütüphanesiyle dünyanın önemli sağlık ve kültür merkezlerinden biri olmuştur.  Ayrıca, Koyun ve keçi derisinden Parşömen adlı bir kâğıt yaparak birçok eser günümüze ulaşmıştır. Önemli sanat eserleri yaptılar. En önemlisi de Zeus Tapınağı’dır.

Hellenistik Dönem boyunca (M. Ö. 300 – 30). Bergama, Milet ve Efes dünyanın başlıca kültür merkezleri durumuna gelmiştir.

Helenizm dönemi; Roma’nın MÖ 30 yılında Mısır’ı alması ile son buldu.

Kültürel Özellikleri

Helenizm: Doğu ve batı kültürünün Büyük İskender’in Asya seferi sonucunda kaynaşması ile oluşan medeniyete denir.

1.   Büyük İskender; doğu ile batıyı kaynaştırmaya çalıştı.

2.   Yeni yollar ve şehirler kurdu. Büyük İskender’in kurduğu şehirlere İskenderiye denildi.

3.   Mısır’da İskenderiye fenerini yaptı

4.   İskenderiye’de bir kütüphane kurdu.

5.   Doğu’da İran’ın yönetim şekli olan Satraplıklar, batıda ise şehir devletlerini benimsedi.

6.   Bergama'daki Zeus Tapınağı ve Asklepion Sağlık Merkezi önemli gelişmelerdendir

7.   Bu dönemde bilim de gelişti. Önemli bilim adamları şunlardır. Felsefe; Diyojen ve Zenon, Matematik; Arşimed ve Öklid,Coğrafya; Batlamyus

Helenizm medeniyetinin doğmasında Yunan, Anadolu, İran, Mezopotamya ve Mısır medeniyetlerinin etkisi olmuştur.

Helenizm, Roma ve İslâm medeniyetini etkilemiştir.