URARTULAR (MÖ. IX. yy- VI. yy)

URARTULAR (MÖ. IX. yy- VI. yy)

1. Urartu Devleti önceleri beylikler halinde yaşayan Asya kökenli Hurri kabileleri tarafından M.Ö. XI. yüzyılda Van gölü ve çevresinde kurulmuştur.
2. Devletin kurucusu l. Sav (r)dur, başkenti Tuşpa (Van)’dır.
3. M.Ö. 900 yılı sonlarına doğru Urartu Devleti'nin sınırları doğuda Hazar denizinden, batıda Malatya'ya; kuzeyde Erzurum ve Erzincan'dan, güneyde Musul ve Halep'e kadar uzanmıştır.
4. Urartulular üç yüz yıl kadar bu bölgenin en büyük devletlerinden biri olmuşlardır. Urartular yaklaşık 200 yıl boyunca Doğu Anadolu'ya hâkim oldular.
5. Bu bölgenin egemenliği için Asurlular ile devamlı savaşlar yaptılar.
6. Urartu Devleti Kafkaslardan gelen Kimmer ve Saka (İskit) akınlarıyla sarsıldı. Urartular M.Ö. 600'lerde Medlerin Anadolu'yu istilası sırasında yıkılmışlardır.

Devlet Yönetimi

1.        Urartuların ilk zamanlarında devlet kralların zayıflamasından dolayı feodal bir yapıya sahipti.

2.        Krallıkla yönetilen Urartu Devleti eyaletlere ayrılmıştı.

3.        Her eyalette başkentten atanan (En-nam) valiler görev yapıyorlardı.

 Din ve İnanış

1.                     Urartuların dinleri çok tanrılıydı.

2.                     Yerli tanrıların yanında Mezopotamya, Hitit ve İran tanrılarına da tapıyorlardı.

3.                     En başta gelen tanrıları savaş tanrısı Haldi idi.

4.                     Tanrıları için tapınaklar inşa etmişlerdir.

5.                     Urartular krallarını sert kayalara oydukları mezarlara gömmüşlerdir.

6.                     Ölümden sonraki hayata inanan Urartular bu inançlarının etkisiyle mezarlarını oda ve ev biçiminde yapmışlar, mezarlara ölüyle beraber değerli eşyalarını da koymuşlardır.

Sosyal ve Ekonomik Hayat

1.    Krallıkla yönetilen ülkede asiller, tüccarlar ve büyük zenginler söz sahibi idiler. Soylu olmayan insanlar tarım ve inşaat işlerinde zorunlu olarak çalıştırılırlardı(yarı özgür. Köleler en alt tabakayı oluştururdu.

2.    Urartu halkının büyük kısmı hayvancılık, bir kısmı da ziraat, bağ ve bahçecilik, maden işletmeciliği ve taş oymacılığı ile uğraşmıştır.

3.    Sulama kanalları ile tarımı geliştirmeye çalıştılar.

4.    Dışarıdan zanaatkârlar, taş ustaları ve maden ustaları getirilerek yeni kurulan şehirler imar edilmiştir.

5.    Maden işlemeciliğinde oldukça ilerleyen Urartular Ön Asya'nın gerçek maden ustaları olmuşlardır.

Yazı, Dil ve Edebiyat

1.              Urartuların dili Ural-Altay dillerine benzemektedir.

2.              Türkçeye benzeyen Urartu dili sabit köklere takılar eklenerek kullanılmıştır.

3.              Urartular Asurlulardan aldıkları çivi yazısını kullanmışlardır. Çivi yazısının yanında hiyeroglif yazısını da kullanmışlardır.

Bilim ve Sanat

1.     Urartular mimarlıkta çok ileri bir düzeye ulaşmışlardı. Özellikle sarp kayalara oyulmuş kaleler, saraylar, tapınaklar ve su kanalları günümüze kadar gelmiştir. Van'da Van Kalesi, Çavuştepe, Erzincan'da Altıntepe bu kalelerde bazılarıdır.